Historia i rozwój parafii

(opracował Andrzej Białas na podstawie kroniki parafialnej ks. prob. Wilhelma Kopca,
literatury historycznej oraz zebranych przez siebie materiałów archiwalnych)

Kalendarium wspólnoty religijnej

1313 – 1821 – przynależność Przełajki do parafii w Czeladzi.

 

1820 – 1951 – przynależność Przełajki do parafii w Michałkowicach.

 

1912 – 1921 – zabiegi ks. proboszcza michałkowickiego Maksymiliana Gerlicha o wybudowanie wspólnego kościoła dla Przełajki i Bańgowa.

Rozwój osady związany z uprzemysłowieniem regionu i stosunkowo duża odległość do Michałkowic, wyzwoliły potrzebę wybudowania nowego kościoła. Pierwszą próbę podjął proboszcz z Michałkowic ks. Maksymilian Gerlich. Zebrał on poważne kwoty na ten cel, uzyskał w niemieckich kręgach przemysłowych obietnicę dofinansowania przedsięwzięcia, a ponadto uzyskał dla niego aprobatę z Wrocławia. Niestety wybuchła wojna, która zniweczyła te plany zwłaszcza, że po zmianie państwowości ks. M. Gerlich jako Niemiec, opuścił Michałkowice i objął parafię w Ujeździe.

1941 – od pierwszych mszy niedzielnych w kapliczce pw. NMP do utworzenia niesamodzielnej lokalii

Formalne utworzenie lokali tymczasowej w Przełajce nastąpiło dnia 14 kwietnia 1942 r. dekretem kurii diecezjalnej L. Dz. L.M.V. 228/42. Stało się to w związku z akcją umieszczania młodych księży w parafiach w celu ich ochrony przed zaciągnięciem do armii hitlerowskiej. Potrzebne do nabożeństw w przydrożnej kaplicy rekwizyty, były przeważnie wypożyczane z kościoła macierzystego w Michałkowicach.
Ze względu na odmowę Kreissleitera na odbywania nabożeństw w świetlicy p. Gryzaka, poczyniono starania o rozbudowę kaplicy – powstały przybudówki. Mimo trudnych warunków wojennych dokonał tego w okresie 1943/44 ks. Ewald Kasperczyk, mianowany w międzyczasie lokalistą przełajskim.

1947 – nominacja ks. Wilhelma Kopca na lokalistę oraz powołanie Komitetu Budowy Kościoła w Przełajce

Idea budowy własnego kościoła w Przełajce wkroczyła nabrała rozmachu z chwilą kiedy w dniu dnia 4 września 1947 r. sprawę powierzono w ręce nowoprzybyłego lokalisty ks. Wilhelma Kopca.
Na publicznym zebraniu w dniu 12 października 1947 r., odbytym pod przewodnictwem obywateli: Karola Gajdzika, Wiktora Kaczmarczyka, Konrada Strzelczyka, Franciszka Strzelczyka, Piotra Łokcia, Aleksandra Stalmacha oraz nominowanego lokalisty ks. Wilhelma Kopca uchwalono budowę nowej świątyni w Przełajce pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny.

1948 – pierwsza odkrywka pod fundamenty

Pierwszej odkrywki ziemi pod nowy kościół na terenie darowanym przez Karola i Rozalię Gajdzik z domu Krajuszek, dokonał ks. Kopiec w dniu 12 września 1948, po uroczystych nieszporach do Matki Boskiej i po przemówieniu do około 800 wiernych, otaczających małą przydrożną kapliczkę, która dotychczas służyła jako miejsce kultu religijnego.

1949 – poświęcenie kamienia węgielnego pod budowę nowego kościoła

Dwa lata trwała zbiórka funduszów i przeróżne zabiegi w związku z przygotowaniem tak wielkiego przedsięwzięcia.
Poświęcenia kamienia węgielnego w dniu odpustowym 15 sierpnia 1949 r. dokonał Kanclerz Kurii Biskupiej ks. kanonik Hilary Gwóźdź.
W uroczystościach w Przełajce wzięło udział około 15.000 wiernych z Siemianowic, Michałkowic, Czeladzi, Wojkowic, Bańgowa i Dąbrówki Wielkiej.

1949 – utworzenie cmentarza parafialnego

Małżonkowie Kasper i Maria Korfanty darowali swoją parcelę, położoną przy drodze z Przełajki do Dąbrówki Wlk. w odległości 80 m na zachód od kościoła. Również wdowa Karolina Wicik ofiarowała swoją małą parcelę, przylegającą do parceli przeznaczonej na cmentarz. Zostały one ogrodzone, zaś od frontu wybudowano parkan i bramę żelazną.
Pierwszym zmarłym, który znalazł ostatni odpoczynek na nowym cmentarzu była śp. Petronela Kaczmarczyk zd. Strzelczyk, pochowana dnia 5 października 1949 r.

1951 – poświęcenie kościoła pod Wezwaniem Najświętszej Marii Panny – początek parafii

W ciągu niespełna 4 lat, w trudnym okresie powojennym dokonano tego dzieła – stanął nowy kościół.
Dnia 2 września 1951 r. w obecności około 20.000 wiernych poświęcenia kościoła dokonał ks. Biskup Dr Herbert Bednorz, Koadiutor Katowicki.

1961 – konsekracja kościoła

Dnia 17 września 1961 r. sufragan katowicki ksiądz biskup Juliusz Bieniek (1895-1978) dokonał konsekracji kościoła parafialnego.

1967 – peregrynacja obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej

Ze względu na brak zgody ówczesnych władz państwowych na peregrynację obrazu, była to „peregrynacja ramy” obrazu.

Osoby związane z parafią

• Księża lokaliści (wg. Kroniki Parafialnej; lokalista – wikary kościoła macierzystego w Michałkowicach oddelegowany do Przełajki)
• Ks. Konrad Krawczyk, administrator (substytut) michałkowicki. Od maja 1941 r. do 1942 r. odprawiał nabożeństwa w kaplicy w Przełajce. Obecnie [przyp. red., tj. w roku 1954 r] jest proboszczem w Jędrysku – Kalety.
• Ks. Ewald Kasperczyk, pierwszy lokalista w Przełajce, urodził się 17 maja 1914 r. w Kochłowicach. Święcenia kapłańskie otrzymał 10 grudnia 1939 r. w Katowicach. Obowiązki tutejszego lokalisty pełnił w latach 1942- 1944 (do października 1944), troszcząc się o rozszerzenie kaplicy wiejskiej, aby mogła pomieścić więcej wiernych. Z końcem października 1944 r. przeniesiony, jako wikary, do Wodzisławia. Od 1947 r. został proboszczem w Jedłowniku (pow. Wodzisławski) i Turzy Śl. Obecnie [przyp. red. . tj. 1954r ] jest proboszczem w Rybnej.
• Ks. Ludwik Niemiec, urodzony 23 lipca 1911 r. w Cielmicach (pow. Pszczyna), wyświęcony w 1939 r. w Katowicach, ustanowiony w 1944 r. w Michałkowicach.  Będąc lokalistą w Przełajce w latach przełomowych, zaraz po wojnie, zakupił z cegielni w Grodkowie 28 tys. szt. cegły klinkierowej dla nowego kościoła. Był to początek zbiórek materiałów, z których później powstał kościół. Zakupiono też za jego duszpasterzowania złom ceglany z rozbiórki starej cegielni w Dąbrówce Małej. Była to jednak bardzo mało w stosunku do potrzeb budowy całego kościoła. We wrześniu 1947 r. ks. Niemiec został przeniesiony do Dziedzic, jako wikary i katecheta.
• Ks. Wilhelm Kopiec, trzeci z rzędu lokalista w Przełajce, a następnie pierwszy proboszcz w nowo utworzonej parafii w Przełajce. Jego dziełem jest dzisiejszy nowy kościół WNMP w Przełajce. Za jego urzędowania dotychczasowa lokalia została podniesiona 28 października 1952 r. na kurację, zaś ks. Kopiec stał się kuratusem.

Proboszczowie

• Ks. Wilhelm Kopiec
• Ks. Jan Klimza
• Ks. Edward Chmiel

 Organiści

• p. Żurek z Bańgowa
• Bernard Kręciszek z Dąbrówki Wlk.
• Ignacy Czapla
• Bernard Franielczyk z Dąbrówki Wlk.
• Jan Sieroń z Dąbrówki Małej
• Maksymilian Gajdzik